Geen flauwe grappen over het bezoek aan de houdingstherapeut en zwanger terugkomen, maar wat heeft het een met het ander te maken? Meer dan u misschien denkt.
In mijn omgeving worden de laatste tijd veel baby’s geboren. En op weg naar de bootcamp training zag ik van de week zelfs een andere bootcampgroep bestaande uit alleen zwangere vrouwen. Tijd dus om hier eens iets over te schrijven. Voor een succesvolle zwangerschap en bevalling moet de moeder in goede gezondheid zijn. Bij een goede gezondheid hoort mijns inziens ook een goede houding (uitlijning) van het lichaam en met name een goede bekkenpositie. Ik zal hieronder uitleggen waarom.
Het belang van een correcte bekkenpositie bij zwangerschap
Het lichaam zit vol sensoren. De moderne gadgets waar we tegenwoordig zo’n beetje alles mee bijhouden (van ademhaling, hartslag en bloeddruk tot de vraag of we genoeg bewegen) zijn er niets bij. Het lichaam is letterlijk elke seconde bezig om de toestand van de gezondheid uit te lezen en te berekenen. Het doet dit aan de hand van vele honderden, zo niet duizenden, meetsensoren. Op alle factoren, zowel van buiten als van binnen het lichaam, wordt gereageerd door het maken van subtiele aanpassingen. Dit noemen we in de houdingstherapie de wet van stimulus en respons ofwel actie en reactie.
Een zeer belangrijke factor hierbij is de stand van het bekken. In het ideale geval staat het bekken neutraal en recht, zoals te zien is in het eerste plaatje (ironisch genoeg plaatjes van een man, maar ik kon geen vergelijkbare plaatjes van een vrouw vinden). Wat we echter vaak zien is een bekken dat naar voren gekanteld is (middelste plaatje) of naar achteren gekanteld is (rechter plaatje). Omdat het lichaam een eenheid is, zal dit effect hebben op de rest van het lichaam.
Wat heeft dit nu met zwangerschap te maken? Het lichaam maakt nogmaals continu berekeningen over de gezondheid. En als u probeert zwanger te worden, moeten alle seinen op groen staan. Het lichaam is hierbij erg kritisch. Als teveel factoren niet kloppen, geeft het als het ware een negatief advies.
Voor de zwangerschap
Als u zwanger probeert te worden, maakt het lichaam een berekening of dat verstandig is, gezien de huidige staat van gezondheid. Natuurlijk worden hierbij vele factoren meegenomen. Maar een onderbelichte factor is die van functionaliteit, van uitlijning, van een goede houding. En met name de bekkenpositie. Waarom wordt in de volgende paragraaf verder uitgelegd.
Miskraam
Ongeveer 30 tot 50 procent van de zwangerschappen (bevruchte eitjes) eindigt in een miskraam. Meestal heel vroeg, terwijl de vrouw nog niet weet dat ze zwanger is. In gevallen waarbij de vrouw al wel weet dat ze zwanger is, ligt het percentage tussen de 10 en 15 procent.
Miskramen kunnen optreden door een veelvoud aan oorzaken maar een ervan is dat het lichaam voelt dat het niet klaar is om de zwangerschap succesvol te voltooien. In de huidige functionele staat (en daarbij is de stand van het bekken erg belangrijk) gaat deze zwangerschap of bevalling niet goed aflopen, is dan de conclusie. Ik zeg niet dat dit de enige of hoofdreden hoeft te zijn, maar het kan net de factor zijn die de doorslag geeft bij de ‘berekening’.
Bescherming
Je zou kunnen zeggen dat dit een goed mechanisme is van het lichaam, dat het ongeboren leven en de gezondheid van de moeder beschermt. Ook hier werkt het lichaam niet tegen u, maar denkt met u mee. Hoe hartverscheurend of frustrerend het ook is als het niet lukt om zwanger te worden, probeer te begrijpen dat het een enorme investering van het lichaam is om zwanger te worden. Als er ook maar een kleine kans is dat dit niet goed afloopt, begint het lichaam hier liever niet aan. Dit is wat ik bedoel met de ingebouwde intelligentie van het lichaam, die meestal onderschat wordt en waarvan weinig mensen weten dat het zo’n grote rol speelt.
Wat kunt u doen met houdingstherapie vóór de zwangerschap?
Er zijn in de Egoscue klinieken (waar onze variant van houdingstherapie beoefend wordt) veel gevallen bekend van vrouwen die al heel lang proberen zwanger te worden zonder dat dit lukt. In sommige gevallen is er ook sprake van miskramen. Na het, met houdingstherapie, functioneler maken van het lichaam (met name een meer functionele stand van het bekken) duurde het in deze gevallen niet lang voordat de vrouw zwanger werd. Misschien raar, maar waar. De feiten spreken voor zich en de logica is er. Door de verbeterde houding en met name bekkenpositie is de berekening omgeslagen van ongunstig naar gunstig.
Met houdingstherapie zorgen we ervoor dat uw lichaam zo functioneel mogelijk wordt, om de kans op een (snelle) zwangerschap te maximaliseren (uiteraard gegeven de overige factoren die een rol spelen). Daarbij besteden we voldoende aandacht aan een functionele bekkenpositie. U kunt op allerlei manieren proberen zwanger te worden, maar de ervaring leert dat als u hierbij ook de houdingscomponent meeneemt, de kans significant toeneemt.
We gaan samen aan de slag om uw houding te optimaliseren. Hoe eerder dit gebeurt hoe beter en hoe kleiner de kans op complicaties, die voorkomen hadden kunnen worden door een meer functionele houding.
Tijdens de zwangerschap
Als u eenmaal zwanger bent, hoopt u dat de komende negen maanden zonder problemen zullen verlopen en dat u zoveel mogelijk kunt genieten van deze bijzondere periode. De realiteit is echter dat bijna 100% van alle vrouwen de zwangerschap in gaan terwijl ze houdingstechnisch uit balans zijn (dit geldt namelijk voor bijna iedereen). Het verschil met iedereen is, dat er een groeiende baby bijkomt en een gerelateerde gewichtstoename.
Door de groeiende buik verandert het zwaartepunt. Dit kan bijdragen aan klachten als lage rugpijn, pijn aan het SI gewricht en ischias. De ervaring leert echter dat hoe functioneler het lichaam is en hoe beter de houding, des de kleiner de kans op klachten is. Bepalend hiervoor is de positie van de gewrichten ten opzichte van elkaar.
Hormonen
Door de veranderde hormoonhuishouding tijdens de zwangerschap veranderen de gewrichtsbanden in het bekkengebied, deze worden zachter en soepeler, om straks het geboorteproces makkelijker te maken. Dit kan weer invloed hebben op de positie van andere gewrichten, met pijn tot gevolg.
Borsten
Gedurende de zwangerschap groeien de borsten en dit kan leiden tot een voorwaartse ronding van de bovenrug en schouders, als gevolg van de gewichtstoename. Dit kan leiden tot bovenrug- en nekpijn maar de veranderde positie van de bovenrug heeft ook een keteneffect naar beneden in de ruggengraat en verder richting bekken.
Ischias
Een van de meest voorkomende klachten tijdens zwangerschap (na lage rugpijn) is ischias. Hierbij treedt er pijn op die komt van de ischias-zenuw, de langste zenuw in het menselijk lichaam. Er kunnen diverse oorzaken zijn van ischias, maar een van de meest voorkomende (zeker bij zwangerschap) is een verkeerde bekkenpositie. Hierbij kan bijvoorbeeld het bekken de zenuw afknellen (denk aan een tuinslang).
Bekkenpositie tijdens de zwangerschap en bevalling
Tijdens de laatste fase van de zwangerschap, om de bevalling optimaal voor te bereiden, zal het bekken naar voren kantelen. Als het bekken tijdens de zwangerschap naar voren is gekanteld, kan het lichaam dat interpreteren als een signaal dat het al zover is. Dit kan weer tot een voortijdige bevalling leiden. Aan de andere kant, als het bekken naar achteren staat, kan dit de zwangerschap verlengen hetgeen ook complicaties met zich mee kan brengen.
In onderstaande plaatjes, overgenomen uit het boek “Pain Free for Women” van Pete Egoscue, ziet u een voorbeeld van een zwangere vrouw waarbij het bekken naar achteren is gekanteld. Bij een functionele bevalling vormt het bekken grof gezegd een soort glijbaan/trechter waarbij de achterkant van het bekken hoger is dan de voorkant, dus het bekken naar voren gekanteld is. Het hoofdje van de baby ligt in een goede positie in het geboortekanaal en het geboortekanaal wijst recht naar onderen zodat de zwaartekracht optimaal kan helpen. Bij een achterwaartse kanteling van het bekken is dit niet het geval en wordt een soepele geboorte lastiger, mede omdat het geboortekanaal als het ware naar voren wijst.
Bewegingsruimte
Een achterwaartse kanteling van het bekken zorgt ervoor dat het kindje minder ruimte heeft om te bewegen. Verder, als er sprake is van een rotatie van het bekken (links of rechts is naar voren gedraaid) of een heup die hoger is dan de ander, heeft dit ook invloed op (de bewegingsruimte van) de groeiende baby. Dit alles vermindert de kans op een natuurlijke bevalling en vergroot de kans op een keizersnede.
Natuurlijke bevalling of keizersnede
Een natuurlijke bevalling is altijd het beste voor moeder en kind, om diverse redenen die buiten de strekking van dit artikel vallen. Een keizersnede kan complicaties voor zowel moeder als kind met zich meebrengen, zoals bloedingen, infecties of beschadiging van de blaas (moeder) en ademhalingsproblemen (kind). Vanuit dit oogpunt is het dan ook het beste om de kans op een natuurlijke bevalling zo groot mogelijk te maken.
Wat kunt u doen met houdingstherapie tijdens de zwangerschap?
Tijdens de zwangerschap is het van belang om het lichaam zo sterk en gezond mogelijk te houden. Een byzonder aandachtspunt hierbij is nogmaals de stand van het bekken. Houdingstherapie is bij uitstek geschikt om te beoefenen tijdens de zwangerschap omdat de methode van nature het programma steeds aanpast aan het zich veranderende lichaam.
Naast ischias is ook lage rugpijn een klacht die vaak voorkomt tijdens de zwangerschap (zelfs de meest gehoorde klacht). Verder zijn pijn in het bekken en pijn in het SI-gewricht regelmatig voorkomende klachten. Al deze klachten reageren meestal zeer goed op houdingstherapie.
Met houdingstherapie:
- zorgen we ervoor dat uw ruggengraat soepel, sterk en beweeglijk blijft
- zorgen we ervoor dat uw bekken beweeglijk en functioneel blijft, dat
- uw heupen functioneel worden en blijven,
- gaan we rotatie van uw bekken tegen en proberen we beide heupen op dezelfde hoogte te krijgen en houden.
Het lichaam is een eenheid en als bekken en heupen functioneel zijn, heeft dat een positief domino-effect op het hele lichaam. De meeste houdingsafwijkingen die we zien zijn namelijk compensaties voor een verminderd functionele heup en/of bekken. En wat heup- en bekkenspieren niet doen, moet de rug meestal opvangen met alle gevolgen van dien.
Met houdingstherapie zorgen we ervoor dat de spieren rondom uw heup en bekken weer optimaal gaan (samen)werken, wat een stabiel en sterk, maar tegelijk beweeglijk bekken bevordert. Hiermee wordt uw (onder)rug ontlast en geeft u uzelf de beste kans om uw zwangerschap prettig en pijnvrij door te komen. En dit alles met eenvoudig uit te voeren oefeningen, die u zelfs tot laat in het derde trimester kunt doen.
Aandachtspunten tijdens elk trimester
- In het eerste trimester zorgen we voor een goede basis, zodat u met een zo correct mogelijke houding de zwangerschap ingaat. We doen oefeningen die op dit moment nog kunnen en zijn toegestaan. We werken aan het hele lichaam maar vooral aan de heupfunctie en de stand van het bekken. Als de heupen sterk, stabiel en mobiel zijn en het bekken in een correcte stand staat, is dit een goede basis en voorbereiding voor de komende maanden. We zorgen dat u zo symmetrisch mogelijk bent en corrigeren een eventuele rotatie in het bekken en verschil in heuphoogte.
- In het tweede trimester begint de buik te groeien en nemen de borsten in omvang toe, wat het aantal oefeningen enigszins beperkt. We besteden extra aandacht aan de positie van de bovenrug en schouders maar nog steeds hebben we voldoende aandacht voor de heupfunctie. In het begin van het tweede trimester doen we nog oefeningen op handen en knieën en liggend op de rug maar dit bouwen we geleidelijk af naarmate het tweede trimester vordert (in lijn met de aanbevelingen die medisch gezien gedaan worden).
- In het derde trimester zijn er slechts beperkt mogelijkheden voor de posities waarin oefeningen gedaan kunnen worden maar er blijven genoeg oefeningen over. De posities zijn voornamelijk zittend en staand omdat liggende posities niet (meer) aan te bevelen zijn. Het bekken zal alvast naar voren kantelen maar we zorgen ervoor dat heupen en bekken sterk, stabiel en beweeglijk zijn en blijven.
Na de bevalling
Ook na de bevalling gaat het lichaam door met veranderen. Om te zorgen dat het lichaam ook in deze fase sterk en functioneel blijft, is het aan te raden houdingstherapie te blijven doen.
Wat kunt u doen met houdingstherapie na de bevalling?
Na de bevalling is niet alleen uw lichaam anders (dan tijdens de zwangerschap maar ook dan ervoor), maar ook uw activiteiten zullen veranderen nu uw baby geboren is. U zult andere en soms nieuwe bewegingen uitvoeren, en dit zal ook weer veranderen als uw kindje groter wordt. Het is dus van belang om (juist!) ook nu de juiste oefeningen te blijven doen om uw lichaam sterk en gezond te houden. Het voordeel van houdingstherapie is dat u dit op elk moment thuis kunt doen. Misschien ging u voor (of tijdens) uw zwangerschap naar de sportschool en wordt dit nu een uitdaging. Dan is het prettig om te weten dat u alle oefeningen thuis kunt uitvoeren op een moment dat het u uitkomt (bijvoorbeeld als uw kindje ligt te slapen).
Na de bevalling werken we meestal met oefeningen in 3 fasen, om het lichaam geleidelijk aan weer te laten wennen aan functionele belasting. Zo bent u relatief snel weer sterk en functioneel. Er zijn zelfs oefeningen voor de baby en voor het groeiende kind!
Ten slotte
Het lichaam verandert continu tijdens de zwangerschap en daarom zullen de oefeningen ook steeds meeveranderen in een traject van houdingstherapie. Dit is altijd al zo in een traject, maar wordt als intenser ervaren tijdens een zwangerschap. Indien nodig kunnen we de oefeningen van week tot week variëren en aanpassen.
Aanbevelingen
Het boek “Pain free for women” van Pete Egoscue (zie afbeelding, te verkrijgen bij mij of via een van de online boekhandels) bevat oefeningen voor elke fase van de zwangerschap (inclusief ervoor en erna). Dit is een uitstekend boek dat ik aan elke vrouw kan aanbevelen (er staat veel meer informatie in, naast de oefeningen bij zwangerschap). De oefeningen in het boek blijven echter algemene adviezen voor “de gemiddelde vrouw”. Een persoonlijk consult blijft altijd het beste en als u tijdens uw zwangerschap een houdingstherapie-traject doet kunnen we samen de kans maximaliseren dat u pijnvrij en succesvol de zwangerschap (en bevalling) doorstaat.
Kent u iemand die zwanger is of wil worden? Delen van deze informatie mag, graag zelfs!
Recent onderzoek
Onlangs las ik dit artikel, dat een studie beschrijft van 12,500 vrouwen in verschillende landen. Het bleek uit deze studie dat bewegen tijdens de zwangerschap (en gezonder eten) tot goede resultaten leidde, waaronder een 10% verminderd risico op een keizersnede.
